Жыхары Мальтыйскіх астравоў – адны з першых хрысціянскіх народаў свету. Хрысціянства на Мальту прынёс святы Павел, у 60 г. н.э. пацярпелы караблекрушэнне ў выспаў на шляху ў Рым. Месцы яго знаходжання на выспах можна прасачыць па храмах, пячор і катакомбах Рабат, і ў старажытнай сталіцы Мдине.
Выспы, якія сталі новай радзімай: aбаронцам хрысціянства, рыцарам-Гаспітальераў Святога Іаана, валодаюць багатай рэлігійнай гісторыяй. 365 цэркваў і капліц раскідана па выспах, і каб знайсці цэнтр любога горада ці вёскі, дастаткова ўзяць курс на прыхадскую царкву, хоць у многіх парафіях ёсць і дзве і больш царквы ці капліцы.
Некалькі слоў з гісторыі Мальты
Мальтыйскія выспы налічваюць 7000 гадоў гісторыі. Залаты век выспаў прыйшоўся на эпоху неаліту. Да гэтай пары на выспах застаюцца сляды таго часу.
У 8 ст. да н. э. Мальту пачынаюць каланізаваць фінікійцы і амаль адначасова – грэкі. Пазней яна ўвайшла ў склад Персідскай імперыі. У IV ст. да н. э. – XIII ст. н. э. яе напераменку захоплівалі карфагеняне, рымляне, Візантыя, арабы, нарманы, испанцы.В 870-м годзе нашай эры выспы захапілі арабы, якія аказалі істотны ўплыў на мальтыйская мова.
Да 1530г. Мальта была часткай Сіцыліі, таму нарманы, арагонцы і іншыя заваёўнікі, якія кіравалі Сіцыліяй, кіравалі таксама і Мальтыйскім выспамі. Карл V даў Мальту суверэннай рыцарскаму ордэна святога Іаана Іерусалімскага, які кіраваў востравам з 1530 па 1798 г.г. З прыходам рыцараў ордэна для Мальты пачаўся новы залаты век, і яна стала ключавым гульцом на культурнай арэне Еўропы 17 – 18 стагоддзяў. Мастацкая і культурная жыццё выспаў атрымала новы штуршок да развіцця з з’яўленнем такіх мастакоў, як Караваджо (Caravaggio), Маці Прэ (Mattia Preti) і Фавро (Favray) – сярод мноства іншых – якім рыцары заказвалі карціны для ўпрыгожвання цэркваў, палацаў і обержей.
З 1814г. Мальта стала калоніяй Англіі, і толькі ў 1964г. Мальта набыла незалежнасць, а ў 1974г. абвешчаная рэспубліка. З 2004г. Мальта з’яўляецца членам Еўрасаюза.
Хрысціянства на Мальце
Як ужо было сказана, Мальта адна з першых прыняла хрысціянства. Святое Пісанне ў Дзеях Апостальскіх згадвае пра падзеі якія адбыліся на гэтым востраве пасля караблекрушэння св. Паўла: “калі ўратаваліся, тыя, якія былі з Паўлам даведаліся, што востраў называецца Меліт. Іншапляменцы прынялі нас вельмі чалавекалюбна: бо яны, па прычыне былога дажджу і холаду, расклалі вогнішча і прынялі ўсіх нас …. Каля таго месца былі маёнткі начальніка выспы, імем Публіеў ; ён прыняў нас і тры дні гасьцінна частаваў. Публіеў бацька ляжаў, пакутуючы ад гарачкі і ад болю ў жываце: Павал увайшоў да яго, памаліўся і, усклаўшы на яго рукі свае, ацаліў яго. Пасьля гэтага падзеі і астатнія на востраве, хто быў хворы, прыходзілі і былі вылечаны, і аказвалі нам шмат гонару, і на дарогу далі ўсё патрэбнае “(Дз 28,1-10).
Вядома, выключны след у развіцці хрысціянства на выспе пакінуў Мальтыйскі ордэн. Менавіта, з таго часу засталося мноства храмаў, якімі паломнікі захапляюцца да гэтага часу. На астравах ёсць аж 8 базілік. Найбольш вядомыя храмы – гэта сабор св. Іаана ў Валета, у ім знаходзіцца карціна Караваджо “Абезгалоўліванне Іаана Хрысціцеля” (1608) і сабор св.Павла ў Мдине, пабудаваны на месцы сустрэчы Апостала Паўла і Публіеў. Ну і вядома нельга не ўспомніць базіліку Панны Марыі Та’Пину на востраве Гозо, у ёй тое знаходзіцца абраз Успення Багародзіцы, а сам храм пабудаваны на месцы, дзе ў 1883 быў пачуты голас маці Божай і ў гэтым жа годзе востраў быў выратаваны ад чумы.
Сёння Мальта каталіцкая краіна. Каталіцызм з’яўляецца дзяржаўнай рэлігіяй, 98% насельніцтва складаюць каталікі. На Мальце пражываюць 2,5 тысячы святароў, манахаў і манашак.
Тут падарожжа на Мальту з адпачынкам на моры – даведацца кошт і дату.