Падарожжа ў Велеград

З 9 па 16 жніўня адбылася пілігрымка ў Велеград. У падарожжы прынялі ўдзел крыху больш за 30 чалавек з розных куткоў Беларусі. Чаму Велеград?
Велеград – горад шматлікіх пілігрымаў не толькі з Чэхіі, але і з усёй Цэнтральнай і Усходняй Еўропы, бо звязаны ён з духоўнай і асветніцкай дзейнасцю св. Кірыла і Мяфодзія.
Св. Кірыл і Мяфодзій, браты з візантыйскага гораду Салонікі, — асветнікі славян, стваральнікі славянскай азбукі і царкоўнаславянскай мовы, прапаведнікі хрысціяства. Яны кананізаваны і лічуцца святымі, як на Усходзе, так і на Захадзе.
Яшчэ ў 862 годзе Кірыл і Мяфодзій, знаходзячыся ў Канстантынопале, атрымалі ад мараўскага князя Расціслава запрашэнне. У ім пазначалася: народ, які вызнае хрысціянскую веру, не мае настаўнікаў, якія маглі б тлумачыць яму веру на ягонай роднай мове. Браты адгукнуліся на запрашэнне і больш за тры гады працавлі сярод славянаў Маравіі.
Калі Кірыл знайшоў свой апошні спачын у Рыме, то Мяфодзій памер і быў пахаваны ў наваколлях самога Велеграда, дзе стаяў мітрапалітны храм. Далейшыя напады вугорцаў, якім спадарожнічылі руйнаванні і знішчэнні вялікамараўскіх паселішчаў, на вялікі жаль, не дазваляюць сёння дакладна вызначыць месца той святыні і магілы святога. У кожным выпадку, св. Кірыл і Мяфодзій застаюцца цудоўным і моцным прыкладам, як можна і трэба абараняць сваю культуру, мову, традыцыі. Дзякуючы ім славянская мова нараўне з лацінай і грэцкай, не зважаючы на супраціў тагачасных нямецкіх палітычных і духоўных колаў, назаўсёды ўвайшла ў літургію касцёла.

Пілігрымы з Беларусі, знаходзячыся ў Велеградзе, змаглі памаліцца на беларускай мове ў храме Небаўзяцця Панны Марыі і св. Кірыла і Мяфодзія, выказваючы гэтым святым сваю падзяку. Цэлебраваў імшу кс. Юры Барок, адзін з арганізатараў і духоўных апекуноў падарожжа. У малітве бралі ўдзел як каталікі, так і праваслаўныя.
Храм Небаўзяцця Панны Марыі і св. Кірыла і Мяфодзія з’яўляецца сапраўднай дамінантай горада. Як знак сваёй важнасці для ўсяго хрысціянскага свету, у 1985 г. ён атрымаў ад Папы Яна Паўла ІІ Залатую ружу, якая да сённяўшняга дня захоўваецца ў Велеградзе.
За час пілігрымкі група з Беларусі наведала не толькі Велеград, але і Кракаў, Вену, Прагу, Браціславу. Беларускія пілігрымы змаглі дакрануцца да еўрапейскай гісторыі і архітэктуры, убачыць прыгажосць бліскучых сталіц Еўропы.
У Кракаве нікога не пакінуў абыякавым Вавель – каралеўскі палац і касцёл Св. Станіслава і Вацлава, дзе спачываюць парэшткі вялікіх дзеячоў і каралёў Рэчы Паспалітай, Польшчы і Вялікага княства Літоўскага. Сярод іх: Ягайла, Ядвіга, Соф’я Гальшанскя, Стэфан Баторый, Тадэвуш Касцюшка, Адам Міцкевіч, Юзэф Пілсуцкі, а таксама трагічна загінуўшыя прэзідэнт Рэспублікі Польшча Лех Качыньскі з жонкай.
Браціслава пакінула след у памяці сваімі ўтульнымі вулачкамі, па якіх хацелася шпацыраваць да самага вечара, недарагімі кавярнямі і крамамі, надзвычайнай дабрынёй і адкрытасцю саміх славакаў. І, канешне, сваёй непаўторнай архітэктурай – храмам Св. Марціна – каранацыйнай базілікай каралёў Венгрыі; Міхальскай вежай, што захавалася ў горадзе з ХІІ ст.; прыгажуняй-ратушай і шматлікімі прыкладамі гарадской скульптуры.
Калі сталіца Славакіі запомнілася сваім сціплым ачараваннем, Вена здзівіла пышнасцю і багаццем. Сапраўдны імперскі горад. З бляскам золата, вытанчанасцю архітэктурных формаў, раскошай, музыкай вальса і пахам венскай кавы.
Апошнім пунктам падарожжа стала злата Прага – адзін з прыгажэйшых гарадоў не толькі Еўропы, але і ўсго свету. Нам, беларусам, было вельмі прыемна адчуць, што гэты горад быў звязаны і з нашай гісторыяй і культурай, бо менавіта ў ім на працягу 1517-1519 гг. вялікі палачанін Францыск Скарына надрукаваў свой пераклад Бібліі на беларускую мову. Сёння на былым будынку друкарні Скарыны прымацавана шыльда, дзе па-беларуску і па-чэску напісаныя словы падзякі і гонару нашаму земляку. Таму нядзіўна, што шмат хто з пілігрымаў рабіў фотаздымкі на фоне гэтага памятнага знака.
Падарожжа атрымалася вельмі цікавым і добра заарганізаваным з тэхнічнага пункту гледжання. Быў таксама час на сваю асабістую праграму, на маленькія закупы ды набыццё сувеніраў для тых, хто застаўся дома.

B. Nieviarouski